Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες χαιρετίζει «τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι δύο Κύπριοι ηγέτες στις 15 Οκτωβρίου για διερεύνηση της δυνατότητας ανοίγματος νέων σημείων διέλευσης» και αναφέρει ότι «λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχή συμβολή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην ειρήνη και τη σταθερότητα» συνιστά την επέκταση της εντολής της ΟΥΝΦΙΚΥΠ για 12 μήνες. Η έκθεση του ΓΓ του ΟΗΕ για την Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ στην Κύπρο (ΟΥΝΦΙΚΥΠ) δόθηκε στη δημοσιότητα στις 13 Ιανουαρίου 2025, ως επίσημο έγγραφο του Συμβουλίου Ασφαλείας. Στην έκθεσή του, ο ΓΓ του ΟΗΕ αναφέρει ότι «λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχιζόμενη συμβολή της ΟΥΝΦΙΚΥΠ στην ειρήνη και τη σταθερότητα και στη δημιουργία συνθηκών που ευνοούν μια πολιτική διευθέτηση, συνιστώ στο Συμβούλιο Ασφαλείας να παρατείνει την εντολή της αποστολής για 12 μήνες, έως τις 31 Ιανουαρίου 2026». Η έκθεση καλύπτει τις εξελίξεις από τις 13 Ιουνίου έως τις 11 Δεκεμβρίου 2024. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ αναφέρει ότι μετά το άτυπο δείπνο που παρέθεσε στη Νέα Υόρκη στις 15 Οκτωβρίου 2024 με τους δύο ηγέτες, Νίκο Χριστοδουλίδη και Ερσίν Τατάρ, οι δύο πλευρές ξεκίνησαν, υπό την αιγίδα του Ειδικού Αντιπροσώπου του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στην Κύπρο την διερεύνηση της δυνατότητας ανοίγματος νέων σημείων διέλευσης. «Χαιρετίζω τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι δύο Κύπριοι ηγέτες στις 15 Οκτωβρίου να διερευνήσουν τη δυνατότητα ανοίγματος νέων σημείων διέλευσης, που είχαν ως αποτέλεσμα οι δύο πλευρές να συζητήσουν το συγκεκριμένο θέμα υπό την αιγίδα του Ειδικού Αντιπροσώπου/Αναπληρωτή Ειδικού Συμβούλου μου.» Στο κεφάλαιο της έκθεσης με τίτλο “παρατηρήσεις”, ο ΓΓ του ΟΗΕ σημειώνει ότι μόνον «λίγη συγκεκριμένη πρόοδος σημειώθηκε από τις πλευρές για να σταματήσει η στρατιωτικοποίηση και να αναστραφούν οι ενέργειές τους εντός και γύρω από τη νεκρή ζώνη». Η συνεχιζόμενη και μεγάλης κλίμακας εγκατάσταση στρατιωτικού εξοπλισμού παρακολούθησης και παρά τις διαμαρτυρίες της αποστολής, υποδηλώνει «ανησυχητική περιφρόνηση για τη διατήρηση σταθερού status quo στην νεκρή ζώνη». Ο ΟΗΕ καλεί και τις δύο πλευρές «να σταματήσουν τις παραβιάσεις τους και να αναστρέψουν τις ενέργειές τους, ιδίως τις μη εξουσιοδοτημένες κατασκευές, οι οποίες έχουν σκοπό να αλλάξουν οριστικά το στρατιωτικό status quo της νεκρής ζώνης». Εκφράζει ανησυχία για διάφορα περιστατικά και από τις δύο πλευρές στα οποία αμφισβητήθηκε η χάραξη των γραμμών κατάπαυσης του πυρός καθώς και για την περιφρόνηση που εδειξαν οι αρχές επιβολής του νόμου και από τις δύο πλευρές προς την εντεταλμένη αρχή των Ηνωμένων Εθνών στη νεκρή ζώνη, που όπως αναφέρει, σημείωσε αριθμό ρεκόρ εισόδων στη νεκρή ζώνη, καθώς και σε παραβιάσεις που αφορούν προώθηση από τον στρατό και των δύο πλευρών, παρά τις διαμαρτυρίες της αποστολής. Ο ΓΓ του ΟΗΕ καλεί και τις δύο πλευρές, για άλλη μια φορά, να σεβαστούν και να τηρήσουν την αμερόληπτη οριοθέτηση της νεκρής ζώνης από τα ΗΕ που είναι η μόνη οριοθέτηση που αναγνωρίζεται από το Συμβούλιο Ασφαλείας. Επίσης, καλεί για άλλη μια φορά τις τουρκοκυπριακές αρχές να αποκαταστήσουν πλήρως την πρόσβαση της αποστολής στο νεκροταφείο Wayne’s Keep, σύμφωνα με την εντολή της αποστολής. Χαιρετίζει το γεγονός ότι όλα τα άτομα που εγκλωβίστηκαν στην νεκρή ζώνη κατά τη διάρκεια των έξι μηνών έγιναν τελικά δεκτά στις διαδικασίες ασύλου της Κυπριακής Δημοκρατίας και τους δόθηκε πρόσβαση στα κέντρα υποδοχής. Ωστόσο, εκφράζει λύπη για τις συνεχιζόμενες βίαιες απωθήσεις των αιτούντων άσυλο στη νεκρή ζώνη από τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πέραν της νεκρής ζώνης, προσθέτει, «έχω επανειλημμένα τονίσει τη σημασία για τα μέρη να απέχουν από τη λήψη μονομερών ενεργειών που θα μπορούσαν να αυξήσουν τις εντάσεις και να θέσουν σε κίνδυνο την επιστροφή στις συνομιλίες, ενώ καλώ επίσης όλα τα μέρη να συμμετάσχουν σε διάλογο για την επίλυση των διαφορών τους». Επαναλαμβάνει την ανησυχία του για την κατάσταση στην περιφραγμένη περιοχή των Βαρωσίων και την έλλειψη ανταπόκρισης στην έκκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για αναστροφή των ενεργειών που έγιναν από την ανακοίνωση του μερικού ανοίγματος της περιφραγμένης πόλης τον Οκτώβριο του 2020. Υπενθυμίζει περαιτέρω τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ σχετικά με τα Βαρώσια, ιδίως στα ψηφίσματα 550 (1984) και 789 (1992), και τη σημασία του πλήρους σεβασμού αυτών των ψηφισμάτων, υπογραμμίζοντας ότι η θέση των Ηνωμένων Εθνών σε αυτό το θέμα παραμένει αμετάβλητη.Επίσης, εκφράζει λύπη για τους περιορισμούς στην ελεύθερη διακίνηση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ που επιβλήθηκαν στην περιοχή και αλλού, όπως στα Στροβίλια, και αναφέρει ότι αναμένει πως θα αποκατασταθεί πλήρως η ικανότητα της αποστολής να περιπολεί και να υλοποιεί τις εντεταλμένες δραστηριότητές της. «Υπενθυμίζω ότι η εντολή του Συμβουλίου στην ΟΥΝΦΙΚΥΠ δεν περιορίζεται στη νεκρή ζώνη αλλά εκτείνεται σε ολόκληρο το νησί», αναφέρει. Ο ΓΓ του ΟΗΕ σημειώνει επίσης ότι έχει περάσει ένας χρόνος από τότε που επιτεύχθηκε συναντίληψη σχετικά με την Πύλα και επαναλαμβάνει την έκκλησή του και στις δύο πλευρές να συνεχίσουν την εποικοδομητική συνεργασία με την ΟΥΝΦΙΚΥΠ για να βρεθεί τρόπος να προχωρήσει και να συνεχιστεί η εφαρμογή της συμφωνίας. Η ΟΥΝΦΙΚΥΠ παραμένει προσηλωμένη στη διατήρηση και εφαρμογή της συναντίληψης, αναφέρει. Προσθέτει ότι ενώ η ΟΥΝΦΙΚΥΠ συνεχίζει να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στη διαχείριση της πρόσβασης των πολιτών στη νεκρή ζώνη, «είναι λυπηρό το γεγονός ότι ορισμένες μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες έχουν οδηγήσει σε εντάσεις». «Καλώ τους ηγέτες των κοινοτήτων και τις τοπικές αρχές να εργαστούν με τις κοινότητές τους για να συμμορφωθούν με τους κανόνες και τους κανονισμούς της νεκρής ζώνης. Ζητώ επίσης από την Κυπριακή Δημοκρατία να παράσχει περισσότερη υποστήριξη στην αποστολή για την αποτροπή επικίνδυνων και μη εξουσιοδοτημένων πολιτικών πρακτικών πολιτών στην νεκρή ζώνη και χαιρετίζει τις προσπάθειες αποκλιμάκωσης της ΟΥΝΦΙΚΥΠ που έχουν μετριάσει, όπως αναφέρει, αυτές τις προκλήσεις και επέτρεψαν στην κατάσταση να παραμείνει ήρεμη». Σημειώνοντας ότι “το 2024 σηματοδότησε αρκετές ατυχείς επετείους στο νησί, μεταξύ άλλων και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου αναφοράς” εκφράζει λύπη που “κατά την υπενθύμιση της τραγικής ιστορίας του νησιού, τα διχαστικά αφηγήματα στο νησί ήταν πιο δυνατά από τις φωνές ειρήνης”. Ωστόσο, εκφράζει αισιοδοξία για την δέσμευση των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών, ιδίως των ομάδων νέων, στην εμβάθυνση των διακοινοτικών σχέσεων και στην επιδίωξη συνεργασίας σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος. Παρά ταύτα, αναφέρει, χωρίς τους κατάλληλους πόρους και στήριξη, συμπεριλαμβανομένων και των πολιτικών αρχηγών, αυτές οι προσπάθειες δεν μπορούν να έχουν μακροχρόνια αποτελέσματα σε όλο το νησί. Ως εκ τούτου, επαναλαμβάνει το μήνυμά του προς τους ηγέτες να λάβουν συγκεκριμένα βήματα προς τη διευκόλυνση της συμφιλίωσης και την υποστήριξη των διακοινοτικών επαφών, διασφαλίζοντας επίσης ότι οι φωνές των οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών περιλαμβάνονται ουσιαστικά στο επίπεδο λήψης πολιτικών αποφάσεων. Παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις μου και του Συμβουλίου Ασφαλείας, προσθέτει, «οι προσπάθειες στην Κύπρο για επίτευξη μεγαλύτερης οικονομικής και κοινωνικής ισοτιμίας μεταξύ των δύο πλευρών και για διεύρυνση και εμβάθυνση οικονομικών, πολιτιστικών και άλλων μορφών συνεργασίας παραμένουν περιορισμένες». Για τα σημεία διέλευσης, αναφέρει ότι θα διευκολύνουν τη ροή της κυκλοφορίας και η πλήρης εφαρμογή του Κανονισμού για την Πράσινη Γραμμή θα συμβάλει σημαντικά στην αύξηση του όγκου του εμπορίου και θα πρέπει να συνεχιστεί με νέα δυναμική, προσθέτοντας ότι το αυξημένο εμπόριο, σε συνδυασμό με βαθύτερες οικονομικές κοινωνικές, πολιτιστικές, αθλητικές και άλλες επαφές θα βοηθούσαν στην ενίσχυση των διακοινοτικών επαφών, στην αντιμετώπιση των μακροχρόνιων ανησυχιών των Τουρκοκυπρίων σχετικά με την απομόνωσή τους και στην προώθηση της εμπιστοσύνης μεταξύ των κοινοτήτων. Επιπλέον, σημειώνει ότι στις προσπάθειές τους να προωθήσουν στενότερη συνεργασία μεταξύ των κοινοτήτων, οι τοπικοί και διεθνείς παράγοντες συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις και εμπόδια «που συνδέονται με το καθεστώς του Βορρά και ανησυχίες σχετικά με την «αναγνώριση». Ενώ η πολιτική των Ηνωμένων Εθνών για την Κύπρο παραμένει και οι αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας για το θέμα επικυρώνονται, επαναλαμβάνω ότι οι ανησυχίες για αναγνώριση δεν θα πρέπει από μόνες τους να αποτελούν εμπόδιο στην αύξηση της συνεργασίας».
Πηγή: ΚΥΠΕ