Μια νέα αρχή στις σχέσεις με τη Λιβύη, οι οποίες δοκιμάστηκαν τον τελευταίο ενάμιση χρόνο λόγω του «μνημονίου» με την Τουρκία για τις θαλάσσιες ζώνες, μπορεί να σηματοδοτήσει η σημερινή επίσκεψη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη βορειοαφρικανική χώρα.
Την ίδια στιγμή, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η σημερινή συνάντηση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Μια συνάντηση που θα δώσει μια πρόγευση της πορείας των ευρωτουρκικών σχέσεων με βάση τον «οδικό χάρτη» της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής.
Με υποστηρικτική διάθεση
Όσον αφορά τη Λιβύη, η ελληνική πλευρά δηλώνει έτοιμη να στηρίξει τη χώρα τόσο στο διμερές όσο και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο (υπενθυμίζεται πως η μεταβατική κυβέρνηση θα οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές στο τέλος του έτους). Επισημαίνεται, όμως, πως σε μια κανονική Λιβύη «το τουρκολυβικό μνημόνιο, το οποίο φαντασιώνεται το μοίρασμα θαλασσίων ζωών, δεν μπορεί να έχει ισχύ». Σχετική αναφορά έκανε χθες ο κ. Δένδιας, ο οποίος εστίασε στην «ξεχωριστή σημασία» της επίσκεψης του πρωθυπουργού στη Λιβύη. «Η Λιβύη κάνει τα πρώτα βήματα για την επαναφορά της κανονικότητας και η Ελλάδα θα κάνει ό,τι μπορεί για να την ενισχύσει» ανέφερε και σημείωσε ότι «απαραίτητη προϋπόθεση για την κανονικότητα είναι να αποχωρήσουν όλα τα ξένα στρατεύματα και οι μισθοφόροι».
Η επίσκεψη του πρωθυπουργού «συνοδεύεται» από την επαναλειτουργία της ελληνικής πρεσβείας στην Τρίπολη και την επανασύσταση του γενικού προξενείου στη Βεγγάζη. Πρόκειται για κινήσεις που μπορεί να συμβάλουν στην ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας σε όλους τους τομείς, όπως για παράδειγμα η ενέργεια, οι κατασκευές και η ασφάλεια. Η κυβερνητική εκπρόσωπος Αριστοτελία Πελώνη σημείωσε χθες πως η επίσκεψη του πρωθυπουργού σηματοδοτεί την επανεκκίνηση των σχέσεων με τη γειτονική χώρα. «Προσβλέπουμε ότι η νέα σελίδα στις σχέσεις των δύο χωρών θα γραφτεί στη βάση των αρχών του διεθνούς δικαίου και της καλής πίστης. Είναι σημαντικό για τη Λιβύη στη νέα αυτή εποχή να απαλλαγεί από βαρίδια που την τραβούν προς τα κάτω, όπως η παρουσία ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων στο έδαφός της, αλλά και από κείμενα που είναι και ανυπόστατα και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο», ανέφερε.
Το ενδιαφέρον της ελληνικής πλευράς είναι στραμμένο και στην Άγκυρα, όπου σήμερα γίνεται και ένα κρίσιμο ραντεβού των προέδρων των ευρωπαϊκών θεσμών με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι συνομιλίες στην Άγκυρα θα είναι «μια πολιτική στιγμή», όμως «δεν τίθεται ζήτημα διαπραγμάτευσης», διευκρινίζεται από τις Βρυξέλλες. Η Ε.Ε. είναι έτοιμη να αρχίσει την επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης, να επαναλάβει τον διάλογο σε υψηλό επίπεδο, ο οποίος διακόπηκε το 2019, σε θέματα όπως η ασφάλεια, το περιβάλλον και η υγεία, αλλά και να δώσει ορισμένες διευκολύνσεις όσον αφορά τις θεωρήσεις εισόδου (βίζες) για τους Τούρκους πολίτες. Οι Ευρωπαίοι, επίσης, θέλουν να θίξουν το θέμα των προσφύγων, που στην Τουρκία φθάνουν σχεδόν τα 4 εκατομμύρια.
Υπενθυμίζεται πως η Ε.Ε. έχει υιοθετήσει μια διττή ατζέντα απέναντι στην Άγκυρα, με το θέμα να εξετάζεται εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής τον προσεχή Ιούνιο. Η Άγκυρα, ωστόσο, συνεχίζει να κάνει ένα βήμα μπρος και ένα πίσω. Ενδεικτικό είναι πως χθες αναχαιτίστηκε από ελληνικά μαχητικά ζεύγος τουρκικών F-16 που πραγματοποίησε υπερπτήσεις πάνω από τα νησιά Παναγιά και Οινούσσες. Είχαν προηγηθεί την προηγούμενη εβδομάδα περιστατικά, όπου λέμβοι με μετανάστες επιχείρησαν να εισέλθουν στα ελληνικά χωρικά ύδατα με τη συνοδεία τουρκικών ακταιωρών. Υπήρξε, μάλιστα, επιστολή του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Νότη Μηταράκη στον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Μαργαρίτη Σχοινά και την επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον, όπου γίνεται αναφορά για τις κινήσεις της Άγκυρας.
Η τριμερής στο Βελιγράδι
Οι προοπτικές της πολυμερούς συνεργασίας σε διάφορους τομείς, όπως η περιφερειακή ασφάλεια, η ενέργεια, οι μεταφορές, ο τουρισμός και το μεταναστευτικό, βρέθηκαν χθες στο επίκεντρο της τριμερούς συνάντησης των υπουργών Εξωτερικών Σερβίας, Ελλάδας και Κύπρου στο Βελιγράδι. Συμφωνήθηκεακόμη η τριμερής να αποτελέσει μόνιμο σχήμα συνεργασίας και να υπάρξει επόμενο «ραντεβού» στη Θεσσαλονίκη. Στην κοινή συνέντευξη Τύπου, οι τρεις υπουργοί τόνισαν τη σημασία της συνεργασίας στα Βαλκάνια και ευρύτερα στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ενώ συμφώνησαν ότι πρέπει να αποφεύγονται κινήσεις παραβατικότητας στη Μεσόγειο.
«Η Ανατολική Μεσόγειος πρέπει να αποτελέσει θάλασσα συνεργασίας και όχι θάλασσα που θα ασκείται η αναχρονιστική πολιτική των κανονιοφόρων» επισήμανε ο κ. Δένδιας αναφερόμενος στη συμπεριφορά της Τουρκίας. Όσον αφορά το Κυπριακό, ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης επανέλαβε ότι η λύση πρέπει να βρεθεί χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις, στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Τέλος, στο ζήτημα του Κοσόβου εκφράστηκε η ανάγκη να συνεχιστεί ο διάλογος μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας, στο πλαίσιο της διαδικασίας που διεξάγεται υπό την αιγίδα της Ε.Ε.