Το «μάννα εξ ουρανού» των Αρχαίων Ελλήνων: Ποια τροφή πίστευαν ότι διατηρεί τη δύναμη του σώματος και τη διαύγεια του πνεύματος;

Το μάννα ήταν μια τροφή την οποία –σύμφωνα με τη βιβλική παράδοση- έστελνε από τον ουρανό ο Θεός στους Εβραίους κατά τη μακρόχρονη πορεία τους στην έρημο, όταν άφησαν την Αίγυπτο. Για το περιστατικό αυτό αναφέρει το βιβλίο της Πεντατεύχου «Έξοδος» (κεφ. ιστ’). Μεταφορικά η λέξη σημαίνει το καλό που είναι απροσδόκητο, αλλά και την ευεργεσία του Θεού. Ποιο ήταν όμως «το μάννα εξ ουρανού» των Ελλήνων; Διαβάστε το κείμενο που ακολουθεί!…

ΟΠΩΣ όλοι γνωρίζουν το μέλι είναι ο ζαχαρούχος πολτός μεγάλης θρεπτικής αξίας, με ιδιαίτερα ευχάριστο άρωμα και γεύση. Το μέλι παράγεται από τις μέλισσες. Οι μέλισσες ρουφούν το νέκταρ από τα άνθη, το αποθηκεύουν στον πρόλοβο και εκεί, με την επίδραση ενζύμων που υπάρχουν στα πεπτικά υγρά των μελισσών, το νέκταρ μετατρέπεται σε μέλι. Οι μέλισσες το τοποθετούν στην κερήθρα, από όπου λαμβάνεται με ειδική επεξεργασία (βλ. λ. μελισσοκομία).

Το μέλι χρησιμοποιείται στη διατροφή των ανθρώπων, τη ζαχαροπλαστική και τη φαρμακευτική· θεωρείται πολύ ωφέλιμο για τον ανθρώπινο οργανισμό και συστήνεται ιδίως στα παιδιά. Συστήνεται, επίσης, και σε πολλές αρρώστιες, επειδή είναι μαλακτικό και αφομοιώνεται εύκολα από τον οργανισμό. Οι αρχαίοι Έλληνες το θεωρούσαν βάλσαμο και πίστευαν ότι διατηρεί τη δύναμη του σώματος και τη διαύγεια του πνεύματος. Εκτός από τα σάκχαρα το μέλι περιέχει σε μικρές ποσότητες κερί, ένζυμα, λίπη, άμυλο, βιταμίνες Α, Β, C και αρωματικές ουσίες.

Η ποιότητα του μελιού εξαρτάται από τα φυτά από τα οποία τρέφονται οι μέλισσες. Εξαιρετικής ποιότητας θεωρείται το μέλι του θυμαριού, της λεβάντας και των άλλων χειλανθών. Το καλύτερο ελληνικό μέλι είναι το θυμαρίσιο και έπειτα το μέλι του ερεικιού, του πεύκου και του έλατου.

Το μάννα εξ ουρανού

Το μάννα ήταν μια τροφή την οποία –σύμφωνα με τη βιβλική παράδοση- έστελνε από τον ουρανό ο Θεός στους Εβραίους κατά τη μακρόχρονη πορεία τους στην έρημο, όταν άφησαν την Αίγυπτο. Για το περιστατικό αυτό αναφέρει το βιβλίο της Πεντατεύχου «Έξοδος» (κεφ. ιστ’). Μεταφορικά η λέξη σημαίνει το καλό που είναι απροσδόκητο, αλλά και την ευεργεσία του Θεού.

Το νέκταρ των Ελλήνων

Στην ελληνική μυθολογία, το νέκταρ συμβολίζει πότε το ποτό και πότε το φαγητό των θεών. Είναι πολύ πιθανό το νέκταρ να συνδεόταν αρχικά με την αμβροσία και να μην υπήρχε διαχωρισμός των λέξεων. Αλλά συνήθως, τόσο στον Όμηρο όσο και σε μετέπειτα συγγραφείς, νέκταρ είναι το ποτό και αμβροσία το φαγητό των θεών. Ωστόσο, σύμφωνα με το λυρικό ποιητή της Σπάρτης Αλκμάνα, νέκταρ είναι το φαγητό και για τη Σαπφώ και τον Αναξανδρίδη αμβροσία είναι το ποτό. Αλλά και τα δύο χρησιμοποιούνται στον Όμηρο και ως μια μυρωδάτη αλοιφή (Ιλιάδα XIV΄ 170 και ΧΙΧ 38). Θεωρείται, ωστόσο, ότι το νέκταρ και η αμβροσία έχουν κοινή προέλευση το μέλι, που πίστευαν πως έπεσε από τους ουρανούς, όπως το μάννα των Εβραίων.